Detaliczne obligacje skarbowe są przez wielu postrzegane są jako bezpieczna długoterminowa lokata kapitału umożliwiająca pokonanie inflacji.
Artykuł aktualizowany. Data ostatniej aktualizacji: 5 listopada 2023 r.
Czym są detaliczne obligacje skarbowe?
Obligacje to dłużne papiery wartościowe. Emitent obligacji jest kredytobiorcą, zaś obligatariusz (właściciel obligacji emitenta) – kredytodawcą. Obligatariusz kupując obligacje emitenta udziela mu formy pożyczki, a emitent zobowiązuje się do wypłaty odsetek i wykupienia obligacji po określonym czasie, zwracając w ten sposób pożyczony kapitał.
W przypadku obligacji skarbowych pożyczkobiorcą jest skarb państwa.
Detaliczne obligacje skarbowe to specjalna oferta kierowana dla inwestorów indywidualnych, którzy udzielając pożyczki skarbowi państwa mogą liczyć na warunki preferencyjne względem tzw. obligacji hurtowych.
-> Czytaj więcej: Czym są obligacje? Wszystko, co warto wiedzieć.
Detaliczne a hurtowe obligacje skarbowe
Detaliczne obligacje skarbowe, o których mowa w tym przewodniku, przeznaczone są dla inwestorów indywidualnych. Można je kupić w ramach oferty PKO Obligacje lub BM Pekao.
Hurtowe obligacje skarbowe są oferowane instytucjom takim jak banki lub fundusze inwestycyjne. Indywidualny inwestor może uzyskać na nie ekspozycję poprzez jednostki funduszy inwestycyjnych lub zakupić na rynku wtórnym GPW Catalyst. W przypadku serii obligacji notowanych na giełdzie ich ceny mogą podlegać wahaniom.
Ile kosztują detaliczne obligacje skarbowe? Ile pieniędzy trzeba zainwestować?
100 zł – tyle wynosi koszt jednej sztuki detalicznej obligacji skarbowej niezależnie od jej rodzaju. Tyle też wynosi minimalna kwota inwestycji wystarczająca na zakup jednej obligacji. Oczywiście im większa kwota inwestycji (tj. liczba zakupionych obligacji x 100 zł), tym większe przyszłe odsetki. Banki PKO BP oraz Pekao, jedyne podmioty oferujące dostęp do detalicznych obligacji skarbowych, nie pobierają z tytułu ich zakupu żadnych dodatkowych opłat.
Dlaczego warto inwestować w detaliczne obligacje skarbowe?
Detaliczne, nienotowane na giełdzie obligacje skarbowe można postrzegać jako względnie bezpieczną formę lokaty kapitału i ochrony go przed inflacją. W przeciwieństwie do opisanych wyżej obligacji hurtowych, akcji, jednostek funduszy inwestycyjnych oraz podobnie jak w przypadku oferowanych przez banki produktów takich jak lokaty lub konta oszczędnościowe ceny detalicznych obligacji nie podlegają wahaniom – cena obligacji zawsze jest równa wartości nominalnej (100 zł) + narosłe przez czas oszczędzania odsetki.
Niektóre rodzaje detalicznych obligacji skarbowych umożliwiają pokonanie inflacji dzięki indeksowaniu oraz okresowej kapitalizacji narosłych odsetek. W warunkach panującej obecnie gigantycznej inflacji jest to zaleta nie do przecenienia. Śmiało można powiedzieć, że obligacje indeksowane inflacją są jedynym dosyć prostym i obarczonym relatywnie małym ryzykiem instrumentem umożliwiającym co najmniej zachowanie wartości pieniądza w czasie.
Ze względu na pożyczanie pieniędzy skarbowi państwa, rządowi kontrolującemu podaż pieniądza i będącemu gwarantem spłaty pożyczonych środków, obligacje można postrzegać jako względnie bezpieczną formę inwestycji – nawet w porównaniu do bankowych lokat i kont oszczędnościowych, nie mówiąc już o akcjach lub obligacjach korporacyjnych wysokiego ryzyka. Choć pokładanie wiary w długoterminową wypłacalność naszego państwa może zależeć od poglądów gospodarczych i politycznych, obiektywnie upadłości banków zdarzają się o wiele częściej niż upadłości państw.
Obligacje umożliwiają inwestowanie pieniędzy na zróżnicowany okres – od 3 miesięcy do nawet 12 lat i na różnych zasadach. Nie ma tu górnego limitu inwestycji, żadnych „promocji” ani ofert specjalnych dostępnych tylko dla nowych klientów, o czym więcej za chwilę.
Inwestowanie w detaliczne obligacje skarbowe jest jednocześnie proste, ogranicza się bowiem do założenia odpowiedniego konta, przelania pieniędzy, wyboru rodzaju obligacji i dokonania zakupu.
Detaliczne obligacje skarbowe a lokata bankowa lub konto oszczędnościowe
Banki oferują obecnie całkiem dobre, choć dalece odbiegające od inflacji oprocentowanie dla środków znajdujących się na lokatach i kontach oszczędnościowych. Często jest to oprocentowanie wyższe niż w przypadku płacących w pierwszym roku 7,25% obligacji EDO lub 7,5% obligacji ROD, obu indeksowanych inflacją w kolejnych okresach. Jednocześnie można liczyć na comiesięczny dopływ kapitału z odsetek. Dlaczego więc mimo to warto rozważyć dodanie detalicznych obligacji skarbowych do swojego portfela?
Oprocentowanie kont oszczędnościowych bywa wysokie, ale tylko dla nowych środków i na krótki okres, np. 3 miesiące. Następnie radykalnie spada do okolic 1-2% lub nawet niżej. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku lokat – wszelkie promocje na nowe środki, dla nowych klientów, obwarowanie uzyskania wysokiego oprocentowania spełnieniem dodatkowych warunków (np. dokonaniem określonej liczby transakcji w miesiącu), a do tego limity wpłaconego kapitału objętego wysokim oprocentowaniem. Chcąc uzyskać wysokie oprocentowanie przez dłuższy czas konieczne może okazać się okresowe przenoszenie oszczędności do innych banków, otwieranie nowych kont, dbanie o spełnienie konkretnych warunków…
To wszystko nie dotyczy obligacji, których zasady oprocentowania są z góry ustalone i znane przez cały czas życia obligacji. Nie obowiązują tu limity kwotowe, promocje na nowe środki, konieczność spełniania dodatkowych warunków. Obligacje mogą być więc prostsze i działające na zasadzie kup i zapomnij.
Bynajmniej nie sugeruję tu zamknięcia wszelkich kont oszczędnościowych i lokat w celu przeniesienia całości oszczędności na obligacje. Ba, uważam wręcz, że te produkty bankowe wciąż stanowią niezbędny element poduszki finansowej dostępnej w każdym momencie w razie wystąpienia takiej potrzeby. Należy również niezmiennie pamiętać o dywersyfikacji aktywów, unikaniu umieszczania wszystkich oszczędności w jednym koszyku, nawet jeśli jest to instrument relatywnie niskiego ryzyka.
Czy obligacje skarbowe są bezpieczne?
Podobnie jak w przypadku każdej inwestycji, również inwestowanie w obligacje wiąże się z ryzykiem. Ponieważ zakup obligacji stanowi formę pożyczki udzielanej skarbowi państwa, w tym przypadku jest to przede wszystkim ryzyko kredytowe związane z potencjalnym niewykupieniem przez państwo obligacji po określonym czasie i/lub niewypłaceniem należnych odsetek. Oznaczałoby to bankructwo Polski jako kraju.
Choć upadłości państw się zdarzają – i wcale nie są tak rzadkie jak można byłoby się spodziewać – są one zdecydowanie rzadsze niż upadłości banków, gdzie BFG (Bankowy Fundusz Gwarancyjny) gwarantuje wypłatę depozytów do kwoty 100 tys. euro.
Nasz kraj tylko (lub aż) raz nie spłacił obligacji skarbowych. Stało się tak po zakończeniu drugiej wojny światowej, gdy rząd PRL odmówił wywiązania się ze zobowiązań przedwojennej II RP.
Choć scenariusz bankructwa Polski można ocenić w najbliższych latach jako mało prawdopodobny, wciąż mogą wystąpić trudne do przewidzenia okoliczności – np. wojna, gdy wszelkie sprawy schodzą na plan dalszy lub przewrót na szczytach władzy.
Czy obligacje mogą zostać skradzione lub zgubione?
Ponieważ obligacje nie mają formy dokumentu (są zdematerializowane) nie można ich ukraść lub zgubić. Dane o nabywcach obligacji są przechowywane w Rejestrze Nabywców Obligacji. Mogą się jednak zdarzyć sytuacje, gdy z jakiegoś powodu utracimy dane logowania do systemu bankowego umożliwiającego zakup i zarządzanie obligacjami lub też osoba niepowołana uzyska do niego dostęp. Wówczas należy niezwłocznie skontaktować się z bankiem.
Rodzaje detalicznych obligacji skarbowych
Obecnie w ofercie znajdują się następujące rodzaje detalicznych obligacji skarbowych:
- OTS – trzymiesięczne, stałoprocentowe
- ROR – roczne, zmiennoprocentowe
- DOR – dwuletnie, zmiennoprocentowe
- TOS – trzyletnie, stałoprocentowe
- COI – czteroletnie, indeksowane inflacją
- ROS – sześcioletnie, indeksowane inflacją, rodzinne
- EDO – dziesięcioletnie, indeksowane inflacją
- ROD – dwunastoletnie, indeksowane inflacją, rodzinne
Czym są obligacje rodzinne i kto może je nabyć?
Sześcioletnie obligacje ROS oraz dwunastoletnie ROD przeznaczone są wyłącznie dla beneficjentów programu 500+ i – przynajmniej w teorii – powinny służyć do reinwestowania otrzymywanych pieniędzy i ochrony oszczędności gromadzonych dla dzieci przed inflacją. Obligacje rodzinne oferują nieco lepsze warunki od dostępnych dla wszystkich obligacji COI i EDO. Niestety, nie cieszą się one znaczącą popularnością.
Zakup obligacji rodzinnych jest możliwy wyłącznie poprzez PKO BP – nie ma ich obecnie w ofercie Banku Pekao.
Liczba możliwych do zakupu obligacji ROS i ROD jest limitowana wysokością otrzymywanego świadczenia. Rodzic jednego dziecka może miesięcznie kupić do 5 obligacji rodzinnych, rodzic dwójki dzieci – do dziesięciu i tak dalej. Limit zaczyna się jednak naliczać już od otrzymania pierwszego świadczenia, dlatego jeśli uprawniony rodzic nie kupował wcześniej obligacji rodzinnych, może on wykorzystać całą dostępną pulę. W przypadku jednego rocznego dziecka niewykorzystany limit wynosi 6000 zł (500 zł x 12 mies.) i tyle jednorazowo obligacji można kupić.
Detaliczne obligacje skarbowe – tabela porównawcza
| Skrót | Zapadalność | Rodzaj oprocentowania | Oprocentowanie na pierwszy okres odsetkowy | Oprocentowanie na kolejne okresy odsetkowe | Kapitalizacja odsetek | Wypłata odsetek | Wcześniejszy wykup | Dostępność |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OTS | 3 miesiące | Stałe przez cały okres | 3% | 3% (obecnie) | Nie | Co miesiąc | Możliwy, brak opłat | PKO BP, Pekao |
| ROR | 1 rok | Zmiennoprocentowe, zależne od aktualnej stopy referencyjnej NBP | 6,25%, stopa referencyjna NBP + marża 0% | Stopa referencyjna NBP + marża 0% | Nie | Co miesiąc | Możliwy, opłata 50 gr | PKO BP, Pekao |
| DOR | 2 lata | Zmiennoprocentowe, zależne od aktualnej stopy referencyjnej NBP | 6,5% (obecnie), stopa referencyjna NBP + marża 0,1% | Stopa referencyjna NBP + marża 0,5% | Nie | Co miesiąc | Możliwy, opłata 70 gr | PKO BP, Pekao |
| TOS | 3 lata | Stałe przez cały okres | 6,6% | 6,85% | Tak, roczna | Przy wykupie, po 3 latach | Możliwy, opłata 70 gr | PKO BP, Pekao |
| COI | 4 lata | Stałe przez pierwszy rok, inflacja + marża w kolejnych latach | 6,75% | Inflacja + marża 1,25% | Nie | Co roku | Możliwy, opłata 70 gr | PKO BP, Pekao |
| ROS | 6 lat | Stałe przez pierwszy rok, inflacja + marża w kolejnych latach | 6,95% | Inflacja + marża 1,75% | Tak, roczna | Przy wykupie, po 6 latach | Możliwy, opłata 70 gr | Tylko PKO BP |
| EDO | 10 lat | Stałe przez pierwszy rok, inflacja + marża w kolejnych latach | 7% | Inflacja + marża 1,5% | Tak, roczna | Przy wykupie, po 10 latach | Możliwy, opłata 2 zł | PKO BP, Pekao |
| ROD | 12 lat | Stałe przez pierwszy rok, inflacja + marża w kolejnych latach | 7,25% | Inflacja + marża 2% | Tak, roczna | Przy wykupie, po 12 latach | Możliwy, opłata 2 zł | Tylko PKO BP |
Szczegółowe informacje na temat poszczególnych rodzajów obligacji, w tym tabele oprocentowania oraz listy emisyjne znajdziesz na stronie obligacjeskarbowe.pl
Czym są okresy oprocentowania?
Okres oprocentowania (lub inaczej okres odsetkowy) to przedział czasowy, w którym naliczane są odsetki od obligacji. Po zakończeniu tego okresu następuje wypłata odsetek lub ich kapitalizacja. Zazwyczaj wynosi on jeden miesiąc lub jeden rok.
Jak działa kapitalizacja odsetek?
Niektóre rodzaje obligacji nie wypłacają odsetek aż do wykupu, a zamiast tego dokonywana jest ich kapitalizacja. Oznacza to, że odsetki na kolejny okres odsetkowy naliczane są od wartości nominalnej obligacji zwiększonej o odsetki naliczone w poprzednim okresie. Wchodzi tu w grę tzw. procent składany, znany też jako efekt kuli śnieżnej.
Przykład: trzyletnia obligacja ABC o oprocentowaniu stałym 7% i wartości nominalnej 100 zł oferuje roczną kapitalizację odsetek. Inwestor, który nabył tę obligację, w pierwszym roku zarobi 7 zł. W drugim: 107 (wartość nominalna obligacji + odsetki z pierwszego okresu) * 1,07 (oprocentowanie) = 114,49 zł. W trzecim: 114,49 zł * 1,07 = 122,50 zł. Ostateczny zysk: 22,50 zł. Gdyby zamiast tego obligacja wypłacała odsetki co roku, inwestor zarobiłby 3 x 7 zł = 21 zł. W obliczeniu nie uwzględniono opodatkowania.
Kapitalizacja odsetek szczególnie zwiększa zyski przy długim okresie oszczędzania, a zysk ów rośnie z każdą kolejną kapitalizacją.
Co oznacza indeksowanie obligacji inflacją?
W przypadku obligacji indeksowanych inflacją oprocentowanie od drugiego do ostatniego okresu odsetkowego jest obliczane na podstawie stopy inflacji przyjmowanej dla 12 miesięcy i ogłaszanej przez GUS w miesiącu poprzedzającym pierwszy miesiąc danego okresu odsetkowego, powiększonej o marżę zależną od serii danej obligacji.
Przykład: antyinflacyjne obligacje ABC oprocentowane są na 7% na pierwszy rok (pierwszy okres odsetkowy), a następnie inflacja + marża 1,25%. Jeśli inflacja ogłoszona za rok wyniesie 8%, obligacja wypłaci 8% + 1,25% = 9,25% odsetek.
OTS
Trzymiesięczne oszczędnościowe obligacje skarbowe (OTS) oferują oprocentowanie 3% w skali roku na cały trzymiesięczny okres do wykupu. Odsetki wypłacane są przy wykupie.Wcześniejszy wykup jest darmowy.
ROR i DOR
Roczne i dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (ROR i DOR) oferują obecnie oprocentowanie w wysokości odpowiednio 6,25% i 6,5% w skali roku na pierwszy miesięczny okres odsetkowy. Oprocentowanie na kolejne okresy jest zależne od aktualnej stopy referencyjnej NBP, zwiększanej w przypadku obligacji dwuletnich DOR o marżę 0,5%. Odsetki wypłacane są co miesiąc i nie podlegają kapitalizacji. Cena wcześniejszego wykupu wynosi 50 gr (ROR) lub 70 gr (DOR).
TOS
Trzyletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym (TOS) oferują oprocentowanie 6,6% na cały trzyletni okres oszczędzania. Nie ulega ono zmianie w zależności od inflacji, stopy referencyjnej NBP lub innych czynników. Obligacje nie wypłacają odsetek przed wykupem – są one zamiast tego co roku kapitalizowane. Cena wcześniejszego wykupu wynosi 70 gr.
COI
Czteroletnie indeksowane oszczędnościowe obligacje skarbowe (COI) oferują oprocentowanie 6,75% na pierwszy roczny okres odsetkowy, a następnie stopa inflacji + marża 1,25% na trzy kolejne. Odsetki wypłacane są co roku i nie podlegają kapitalizacji. Cena wcześniejszego wykupu wynosi 70 gr.
EDO
Emerytalne dziesięcioletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe (EDO) oferują oprocentowanie 7% na pierwszy roczny okres odsetkowy, a następnie stopa inflacji + marża 1,5% na dziewięć kolejnych. Obligacje nie wypłacają odsetek przed wykupem – są one zamiast tego co roku kapitalizowane. Cena wcześniejszego wykupu wynosi 2 zł.
ROS i ROD
Rodzinne sześcioletnie i dwunastoletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe (ROS i ROD) przeznaczone są dla beneficjentów 500+, którzy jako jedyni mogą je nabyć. Oferują one oprocentowanie w wysokości odpowiednio 6,95 lub 7,25% na pierwszy roczny okres odsetkowy, a następnie stopa inflacji + marża 1,75 lub 2%. Obligacje nie wypłacają odsetek przed wykupem – są one zamiast tego co roku kapitalizowane. Cena wcześniejszego wykupu wynosi 70 gr lub 2 zł.
Nazewnictwo serii obligacji
Nazwa poszczególnych serii obligacji składa się z trzyliterowego skrótu (np. TOS, EDO) oraz cyfrowego oznaczenia miesiąca i roku wykupu.
Przykład: seria obligacji EDO0433 to emerytalne dziesięcioletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe przeznaczone do wykupu w kwietniu 2033 roku.
Jak kupić detaliczne obligacje skarbowe?
Obecnie dostęp do detalicznych obligacji skarbowych oferują PKO BP oraz (od października 2022 r.) Bank Pekao. W obu przypadkach konieczne jest założenie odpowiedniego konta (tzw. rachunku rejestrowego), które nie musi być powiązane posiadaniem rachunku w jednym z wymienionych banków. Niestety, obligacji detalicznych nie można zakupić poprzez biura maklerskie (np. XTB lub mBank).
W obu bankach nie są pobierane żadne dodatkowe opłaty z tytułu zakupu lub posiadania obligacji. Nie dotyczy to jednak prowadzonego przez PKO BP konta IKE Obligacje umożliwiającego odkładanie pieniędzy na emeryturę. W tym przypadku pobierana jest opłata naliczana od łącznej wartości posiadanych obligacji, która zmienia się w trakcie okresu oszczędzania. Więcej informacji na temat opłat za konto IKE Obligacje znajdziesz na tej stronie w sekcji „Pozostałe informacje” -> „Opłaty i prowizje”.
Osobiście zdecydowałem się na zakup obligacji poprzez Bank Pekao. Powodem takiej decyzji był zdecydowanie nowocześniejszy i wygodniejszy w użyciu serwis internetowy tego banku. Nie przysługuje mi możliwość kupowania obligacji rodzinnych niedostępnych w Pekao, a opłaty w obu bankach są identyczne (zerowe), stąd to właśnie wygoda użytkowania stała się czynnikiem przeważającym.
Proces założenia konta w Pekao był sprawny i nie wymagał wizyty w oddziale. Po potwierdzeniu tożsamości poprzez mObywatel oraz wykonaniu tzw. weryfikacji na selfie (kilka zdjęć przy pomocy przedniego aparatu w telefonie) uzyskałem dostęp do aplikacji PeoPay i serwisu Pekao24 z możliwością zakupu obligacji.
Niestety, jedynym sposobem zasilenia konta jest zwykły przelew z odpowiednim tytułem. Wpłata poprzez BLIK, kartę lub systemy płatności typu Apple Pay nie jest przez bank oferowana. Może to być nieco niewygodne przy założeniu częstego (np. comiesięcznego) dokupywania obligacji.
Poniżej znajdują się linki do stron umożliwiających założenie konta pod obligacje w obu bankach:
- PKO BP – https://www.zakup.obligacjeskarbowe.pl/login.html
- Pekao – https://www.pekao.com.pl/obligacje-skarbowe
Kto może kupić obligacje?
Detaliczna obligacje skarbowe może kupić każda pełnoletnia osoba fizyczna (tj. człowiek) posiadająca zdolność do czynności prawnych, a także stowarzyszenia, organizacje społeczne i zawodowym oraz fundacjom wpisane do KRS.
Mogą je kupować również obcokrajowcy (nierezydenci), ale z koniecznością wizyty w oddziale banku prowadzącym sprzedaż detalicznych obligacji skarbowych.
Rodzice dysponujący pełnią władzy rodzicielskiej mogą zakupić obligacje dla swoich dzieci.
Kiedy można kupić obligacje?
Obligacje można kupić przez Internet codziennie o dowolnej porze. Nie obowiązują tu konkretne dni lub godziny sprzedaży. Oferta detalicznych obligacji skarbowych może się jednak zmieniać – istniejące rodzaje mogą być oferowane na innych warunkach, niektóre rodzaje są wycofywane z oferty, a inne dodawane. Aktualizacje oferty zachodzą zazwyczaj co miesiąc, a informacje o obecnej ofercie znaleźć można na stronie obligacjeskarbowe.pl oraz na stronie Ministerstwa Finansów.
Przedterminowy wykup obligacji – wcześniejsze zakończenie oszczędzania
Może się zdarzyć, że – z jakiegokolwiek powodu – będziemy potrzebować odzyskania pieniędzy zainwestowanych w obligacje przed terminem ich planowego wykupu. Co wtedy? Czy na zwrot kapitału i wypłatę odsetek z na przykład dziesięcioletniej obligacji EDO trzeba czekać aż dziesięć lat?
Na szczęście możliwe jest skorzystanie z tzw. przedterminowego wykupu. Można go dokonać po upływie siedmiu dni od zakupu obligacji i nie później niż jeden miesiąc przed planowym dniem ich wykupu.
Niestety, przedterminowy wykup obligacji wiąże się z opłatą. Jej wysokość zależy od rodzaju obligacji i jest określona w znajdującej się wyżej tabelce w kolumnie „wcześniejszy wykup”, a także na stronie obligacjeskarbowe.pl/oferta. Waha się ona od 0 zł, przez 50 i 70 groszy, aż po 2 zł od każdej obligacji.
Opłata za wcześniejszy wykup nie może być jednak wyższa od naliczonych odsetek. Dlatego w razie bardzo wczesnego wykupu, zanim jeszcze obligacja zdąży wypracować odsetki równe lub wyższe kwocie opłaty za przedterminowy wykup, wciąż odzyskamy jej wartość nominalną – zainwestowany w daną obligację kapitał.
Przykład 1: Pan Marcin kupił obligację ABC o wartości nominalnej 100 zł i cenie wykupu 2 zł, ale z przyczyn od niego niezależnych musiał wkrótce złożyć zlecenie wykupu. W tym czasie naliczone zostały odsetki w wysokości 40 gr. Pan Marcin odzyskał zainwestowane 100 zł.
Przykład 1: Pan Józef kupił obligację ABC o wartości nominalnej 100 zł i cenie wykupu 2 zł, ale z przyczyn od niego niezależnych musiał po pewnym czasie złożyć zlecenie wykupu. W tym czasie naliczone zostały odsetki w wysokości 2,40 zł. Pan Marcin odzyskał zainwestowane 100 zł oraz otrzymał odsetki w wysokości 40 gr (2,40 zł naliczonych odsetek minus 2 zł opłaty za wcześniejszy wykup). Uwaga! Obliczenie nie uwzględnia podatku.
Zamiana obligacji
Zamiana obligacji to możliwość przedłużenia oszczędzania, polegająca na tym, że za pieniądze z wykupywanych (starych) obligacji można kupić dowolne obligacje dostępne w nowej ofercie. Odbywa się poprzez złożenie dyspozycji zamiany w miesiącu wykupu obecnie posiadanych obligacji. W przypadku zamiany cena nabycia nowych obligacji jest niższa niż cena sprzedaży tych obligacji w standardowej ofercie, co daje niewielki dodatkowy zysk. Obecnie jest to 99,90 zł za 1 sztukę obligacji o wartości 100 zł.
Opodatkowanie zysku z obligacji
Podobnie jak w przypadku lokat i kont oszczędnościowych, zysk z wypłacanych przez obligacje odsetek jest opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19%, tzw. „podatkiem Belki”.
Przykład: Pan Marian kupił obligację ABC o wartości nominalnej 100 zł. Po jakimś czasie doszło do wykupu tej obligacji, a należne odsetki wyniosły 10 zł. Opodatkowaniu podlega wyłącznie zysk, czyli w tym przypadku odsetki w wysokości 10 zł. Ostatecznie Pan Marian otrzyma na konto 100 zł (wartość nominalna obligacji) + 8,10 zł (odsetki po odjęciu podatku 19%).
W przeciwieństwie do zysków pochodzących m.in. ze sprzedaży papierów wartościowych i kryptowalut, a także wypłacanych przez spółki dywidend, z zysków kapitałowych pochodzących z obligacji skarbowych nie trzeba się rozliczać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-38. Podatek jest pobierany automatycznie przy wypłacie odsetek.
Dziedziczenie obligacji
Detaliczne obligacje skarbowe stanowią składnik majątku i w razie śmierci ich właściciela wchodzą w skład masy spadkowej, podlegając dziedziczeniu zgodnie z zasadami prawa spadkowego.
Sprzedaż lub darowizna obligacji detalicznych
Wbrew pozorom detaliczne obligacje skarbowe można sprzedać, podobnie jak inne papiery wartościowe, takie jak np. akcje lub udziały w spółce. Ponieważ te obligacje nie znajdują się w obrocie na rynku regulowanym (tj. giełdzie), sprzedaż obligacji detalicznych będzie wymagała wizyty sprzedającego i kupującego w oddziale w Punkcie Sprzedaży Obligacji i przedstawienia zawartej uprzednio umowy cywilno-prawnej dotyczącej sprzedaży. Umowa może ale nie musi być sporządzona w formie aktu notarialnego lub potwierdzona notarialnie. Wystarczy, że do placówki zgłosi się kupujący. Z tytułu zawarcia umowy nie jest pobierana opłata skarbowa.
Podobnie wygląda sprawa darowizny, przy czym należy pamiętać o podatku od spadków i darowizn.
Które obligacje skarbowe wybrać do swojego portfela?
Osobiście nie dostrzegam większego sensu inwestowania w trzymiesięczne obligacje OTS oprocentowane na 3% – banki oferują na lokatach i kontach oszczędnościowych znacząco lepsze warunki. Ich potencjał widziałbym jedynie w przypadku chęci zainwestowania dużego, przewyższającego bankowe limity „promocyjnego oprocentowania” kapitału na bardzo krótki termin.
Obligacje roczne ROR i dwuletnie DOR mogą stanowić bezpośrednią alternatywę dla lokat bankowych, wypłacają bowiem comiesięczne odsetki, a ich oprocentowanie jest zależne od aktualnej stopy referencyjnej NBP. Ta jednak w ostatnim czasie dalece odbiega od inflacji i prawdopodobnie zacznie spadać wraz ze spowolnieniem tempa wzrostu cen. Próżno tu szukać również kapitalizacji zwiększającej stopę zwrotu z inwestycji. Obligacjami ROR i DOR powinny więc zainteresować się przede wszystkim osoby oczekujące comiesięcznych wypłat odsetek i chcące zainwestować na relatywnie krótki termin.
Trzyletnie obligacje TOS gwarantują stałe oprocentowanie przez cały okres inwestycji – nie będzie ono zależeć od stóp procentowych lub aktualnej wysokości inflacji. Ten rodzaj obligacji wypłaca odsetki jedynie przy wykupie, ale za to zapewnia ich coroczną kapitalizację. Wybór obligacji TOS może okazać się bardzo korzystny jeśli inflacja zacznie w najbliższym czasie dynamicznie spadać, a wraz z nią zarówno stopa referencyjna NBP, jak i oprocentowanie obligacji indeksowanych inflacją.
Indeksowane inflacją obligacje czteroletnie COI oferują coroczną wypłatę odsetek, a ich oprocentowanie zależy od tempa wzrostu cen już od drugiego roku oszczędzania. Z jednej strony pozwala to uzyskać przychody z tytułu inflacyjnych odsetek, z drugiej – powoduje konieczność zapłaty od nich podatku oraz pozbawia efektu kuli śnieżnej wynikającego z kapitalizacji. Osobiście widziałbym obligacje CO jako pewne połączenie cech obligacji ROR i DOR (wypłaty odsetek) oraz EDO i ROS / ROD (indeksowanie inflacją) dedykowane dla tych, którzy chcą koniecznie mieć przychody z odsetek, a ich horyzont inwestycyjny jest zbyt krótki, by uzasadnić wybór obligacji EDO / ROD z możliwością ich wcześniejszego wykupu.
Dla długoterminowego oszczędzania najlepiej mogą sprawdzić się obligacje dziesięcioletnie EDO oraz (w razie kwalifikowania się do ich zakupu) rodzinne sześcioletnie ROS i dwunastoletnie ROD. Najwyższe oprocentowanie w pierwszym okresie, indeksowanie inflacją w każdym kolejnym i coroczna kapitalizacja odsetek bez ich wypłacania – to największe zalety tych obligacji. Potencjalna wada to długi okres oszczędzania (6, 10 lub 12 lat) oraz relatywnie wysoki koszt wcześniejszego wykupu w przypadku obligacji EDO i ROD (2 zł).
Naturalnie nie trzeba ograniczać się do jednego rodzaju obligacji. Przykładowo można połączyć obligacje TOS z EDO, zabezpieczając się w ten sposób zarówno na wypadek szybkiego spadku inflacji (TOS zaoferują stałe wysokie oprocentowanie gdy oprocentowanie EDO spadnie), jak i na jej dłuższe utrzymanie się (indeksowane inflacją EDO będą zyskiwać). Każdy inwestor zainteresowany detalicznymi obligacjami skarbowymi musi jednak samodzielnie dobrać rodzaje obligacji i ich procentowy udział w portfelu zgodnie ze swoimi wymaganiami, przewidywaniami i horyzontem czasowym inwestycji.
Spodobał Ci się ten artykuł? Uważasz go za przydatny? Postaw kawę dla naszej redakcji i wesprzyj dalszy rozwój serwisu!
Informacje zamieszczane w serwisie Bespace.pl są prywatnymi opiniami autorów i nie stanowią rekomendacji inwestycyjnych w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 roku w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców (Dz. U. z 2005 roku, Nr 206, poz. 1715). Wszelkie decyzje inwestycyjne Czytelnik podejmuje na własne ryzyko i odpowiedzialność. Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam umieszczanych w serwisie.
